30 yıl önce bir psikiyatrist odasında oturuyor olsaydınız ve “hiperfokus” kelimesini kullansaydınız, muhtemelen anlamsız bakışlarla karşılaşırdınız. Çünkü DEHB (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu), on yıllardır sadece “eksikliklerin envanteri” olarak tanımlandı: dikkat süresi kısa, unutkanlık, dürtüsellik, organizasyon sorunları. Ama beyniniz kendisini “bozuk” olarak kodlarken, aslında sizin için başka bir şey yapıyordu: Geleceğin karmaşık sorunlarına hazırlıyordu. Bath Üniversitesi, […]

Daha fazla yıl yaşamak artık yeterli değil. Önemli olan, kaç yıl sağlıklı ve bağımsız kalabildiğimiz. İşte bu noktada devreye “sağlıklı yaşam süresi” (healthspan) kavramı giriyor. Toplam yaşam süremize (lifespan) kıyasla, ciddi hastalıklardan uzak, aktif ve kaliteli geçirdiğimiz yılları ifade ediyor. Bu hedefe ulaşmanın yoluysa, hücrelerimizin enerji santralleri olan mitokondrilerden geçiyor. Her gün milyarlarca ATP molekülü […]

Her saniye 100 milyar nötrino baş parmağınızdan geçiyor. Evet, okuduğunuz doğru. Güneş’in çekirdeğinden fırlayan bu “hayalet parçacıklar”, vücudunuzu hiç bir iz bırakmadan delip geçiyor. O kadar az etkileşiyorlar ki, trilyonları üzerinizden akarken fark etmiyorsunuz bile. Şimdiye kadar güneş nötrinolarını sadece belirli maddelerle etkileşirken gözlemleyebiliyorduk. Ama artık değil. Kanada’nın Ontario eyaletinde, yerin iki kilometre altında bir […]

Geçtiğimiz ay bilim dünyası, yaşlanmayı yavaşlatma hayalimizi bir adım daha ileri taşıyan çarpıcı bir keşifle çalkalandı. Texas A&M Üniversitesi’nden Dr. Akhilesh Gaharwar ve ekibi, “nanoçiçek” adını verdikleri mikroskopik çiçek şekilli parçacıklar sayesinde kök hücreleri adeta “enerji fabrikalarına” dönüştürdü ve bitkin düşmüş hücreleri yeniden hayata döndürmenin yolunu buldu. Peki ama nasıl? Gelin bu heyecan verici gelişmeyi […]

Kuantum bilgisayarlar artık sadece fizikçilerin hayali değil. Ancak dünyanın önde gelen bilim insanları, teknolojinin gerçekten devrim yaratması için önce milyonlarca parçayı bir araya getirme sorununu çözmesi gerektiğini söylüyor. İşte 1960’ların “sayıların zulmü” krizinin kuantum versiyonu… Chicago, Stanford, MIT, Innsbruck ve Delft üniversitelerinden dünyaca ünlü beş araştırmacı, kuantum teknolojilerinin 1947’de transistörün icadından önceki kritik aşamayı yaşadığını […]

UMass Amherst’den bir araştırma ekibi, agresif kanser türlerini önlemede olağanüstü sonuçlar gösteren yeni bir nanopartikül tabanlı aşı geliştirdi. Melanom, pankreas kanseri ve üçlü negatif meme kanserinde test edilen aşı, aşılanan farelerin %80-88’ini tümör oluşumundan korudu ve kanserin akciğerlere yayılmasını neredeyse tamamen engelledi. Aşının Başarısı: Rakamlarla Gerçek Başarı Öyküsü Araştırma, iki farklı deney grubunda şaşırtıcı sonuçlar […]

Bakterileri besin bakımından zengin bir ortama koyduğunuzda ne beklersiniz? Popülasyonlarının fırlamasını, hızla çoğalmalarını. Ancak gerçek beklenenden çok daha farklı işler. Evet, bakteriler büyür ama her ek besin bir önceki kadar etkili olmaz. Büyüme eğrisi yukarı çıkar ama eğimi gittikçe azalan bir yol izler. İşte bu noktada 80 yıllık bir bilimsel soru yatıyor. 1940’lardan beri bilim […]

Fransız sanatçı Olivier de Sagazan, performatif sanat dünyasının en provokatif ve derin anlamlı figürlerinden biridir. Orijinal olarak biyolog olarak eğitim gören Sagazan, organik yaşamı sorgulama tutkusuyla ressamlığa ve heykellere yöneldi. Ancak bu geçiş, geleneksel sanat pratiklerinin ötesine geçerek, bedenini doğrudan malzeme olarak kullandığı radikal performanslarına yol açtı. 1998’de yarattığı ikonik “Transfiguration” performansı, sanatçının kendi bedenini […]

Çin Ulusal Nükleer Kurumu (CNNC) tarafından yapılan duyuruya göre, Güneybatı Çin’in Guizhou eyaletinde, Shougang Shuicheng çelik tesisine kurulan süperkritik karbondioksit (sCO₂) güç jeneratörü elektrik şebekesine bağlandı. Sistem, geleneksel su‑buhar tabanlı çevrimlerin yerine süperkritik CO₂ akışkanını ısı taşıyıcı ve iş akışkanı (working fluid) olarak kullanıyor. Hedef; çelik üretiminden kaynaklanan yüksek sıcaklıklı atık ısıyı daha verimli biçimde […]

Geleceğin sağlık teknolojilerini hayal ederken aklımıza genellikle nano robotlar veya vücudumuzda dolaşan mikroskobik cihazlar gelir. Ancak Nature Communications dergisinde yayımlanan son araştırma, bu vizyonu sentetik biyoloji ve kablosuz iletişimi birleştirerek çok daha canlı bir gerçekliğe dönüştürüyor. Türk ve uluslararası bilim insanları tarafından geliştirilen “AntennAlive” sistemi, genetiği değiştirilmiş bakterileri moleküler düzeyde sensör olarak kullanarak, vücut içini […]